Wróć do artykułów

Ulga IP Box – czym jest i co powinien wiedzieć programista, żeby skorzystać z ulgi za dochody z praw własności intelektualnej?

Autor

Adwokat Jakub Szkutnik
27.01.2025

1. Programista jako podatnik – czym jest ulga IP Box?

IP Box została wprowadzona w rządowym programie Polski Ład i jest ulgą podatkową, z której można korzystać od 2019 r. Umożliwia ona zastosowanie niższej stawki VAT (5%) podatku dochodowego. Warunkiem jest jednak posiadanie dochodów z kwalifikowanego prawa własności, czyli takich, które zostały osiągnięte z kwalifikowanego IP, gdyż to dla nich można skorzystać z powyższej ulgi. 

            Ulga IP Box dotyczy wszystkich podatników PIT i CIT w każdej branży, którzy osiągają dochody ze wspomnianego kwalifikowanego IP. Niewątpliwie najczęściej korzystającymi z ulgi IP Box są jednak programiści. W przypadku właśnie podatników świadczących usługi informatyczne Ministerstwo Finansów zaleca złożenie wniosku o indywidualną interpretację do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). 

2. Działalność badawczo-rozwojowa – czego dotyczy ulga podatkowa IP Box i co to jest kwalifikowane IP?

Z ulgi IP Box mogą skorzystać przedsiębiorcy w zeznaniu rocznym, a dotyczy ona wyłącznie dochodów osiągniętych z kwalifikowanego IP. Czym ono jest? To prawo własności intelektualnej, które musi spełniać łącznie trzy warunki:  

  • wytworzyłeś/rozwinąłeś/ulepszyłeś je w ramach prowadzonej działalności b+r (badawczo-rozwojowej);
  • należy do jednej kategorii wymienionych w katalogu ustawy o PIT i CIT;
  • podlega ochronie prawnej.

We wspomnianym katalogu praw własności intelektualnej znajduje się m.in. autorskie prawo do programu komputerowego. Podstawą ochrony prawnej dla programu komputerowego jest fakt, że stanowi on przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. W szczególności będą chronione kombinacje komend w formie kodu źródłowego i kodu wynikowego.

Mówiąc wprost, warunkiem jest stworzenie czegoś, co jest objęte prawem autorskim i przeniesienie tego ze swojego komputera do klienta, co skutkuje otrzymaniem za to wynagrodzenia.

Należy pamiętać, że jeśli w ramach działalności wykonujesz także inne czynności, które nie dotyczą kwalifikowanego IP, to przychody osiągnięte z tego tytułu będziesz musiał opodatkować według podstawowych stawek podatku dochodowego. 

Ulgą będzie objęte tworzenie oprogramowania, w tym algorytmów, lecz nie obejmie ona już szkolenia, suportu, wdrożenia, tworzenia grafiki lub projektowania rozwiązań UX.

3. Kto może skorzystać z ulgi IP Box za dochód z praw własności intelektualnej?

Skorzystać mogą z niej osoby, które prowadzą własną działalność gospodarczą. Możesz prowadzić jednoosobową działalność, jak i możesz być wspólnikiem spółki. Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która działa u swojego zleceniodawcy w ramach większego zespołu i wykonuje zlecone mu czynności w siedzibie zleceniodawca, może bez problemu również skorzystać z ulgi podatkowej IP Box. 

            Nie ma znaczenia czy prace twórcze będą polegać wyłącznie na pracy rozwojowej związanej z opracowywaniem kodu i przenoszeniem do niego praw autorskich czy też na innych pracach, choć w takim przypadku niekoniecznie cały dochód będzie objęty ulgą.

4. Czym jest dochód kwalifikowany?

Dotyczy on ulgi podatkowej IP Box i jest to dochód:

  • ze sprzedaży kwalifikowanego IP (przeniesienie pełni autorskich praw majątkowych);
  • osiągnięty z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej dotyczącej kwalifikowanego IP;
  • z odszkodowań za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP – jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu sądowym lub w wyniku arbitrażu.

5. Podatki – jak zabrać się do rozliczania ulgi IP Box?

Prowadzenie ewidencji wszystkich zdarzeń gospodarczych jest jednym z wymogów, który musi spełnić przedsiębiorca, jeśli chce skorzystać z ulgi IP Box. W ewidencji podatnika powinny znajdować się informacje na temat: 

  • osiągniętych przychodów;
  • poniesionych kosztów;
  • strat;
  • dochodów

które podpadają pod ulgę podatkową IP Box oraz:

  • pozostałych dochodów niepodlegających pod ulgę 5%. 

W przypadku mniejszych firm, które prowadzą księgowość w formie KPiR, wymóg może być spełniony przez stworzenie i prowadzenie na bieżąco arkuszy kalkulacyjnych zawierających wszystkie informacje wymienione powyżej.

W przypadku przedsiębiorców tworzących oprogramowanie Ministerstwo Finansów zaleca wystąpienie o indywidualną interpretację. Pozytywnie rozpatrzony taki wniosek zwiększy bezpieczeństwo, stanowiąc realne zabezpieczenie w razie ewentualnej kontroli. Im bardziej szczegółowy będzie wniosek, tym dokładniejsza będzie odpowiedź ze strony organu podatkowego.

6. Obliczenia dochodu z kwalifikowanego IP – czym jest wskaźnik nexus?

Jest to wskaźnik, który pozwala na ustalenie, do jakiej części kwalifikowanego dochodu można zastosować ulgę. Jest obliczany z konkretnym wzorem, którego poszczególne litery oznaczają koszty kwalifikowane.

   (a+b)x 1,3/a+b+c+d

            Przypomnijmy, że koszty kwalifikowane to koszty, które można bezpośrednio powiązać z tworzeniem kwalifikowanego IP i które musisz  zakwalifikować do poszczególnych składników wskaźnika nexus:

  • LITERA A – są to koszty własne, czyli w praktyce przede wszystkim koszty nabycia sprzętu (np. komputera), koszty pracownicze, opłaty za usługi telekomunikacyjne, koszty Chmury lub serwerów, hostingu domeny/adresu e-mail (jeśli są niezbędne do kontaktów z klientem);
  • LITERA B – to koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych od podmiotów niepowiązanych (koszty usług podwykonawców B2B, którzy nie są bliską rodziną, ani z którymi nie jesteś powiązany kapitałowo);
  • LITERA C – to koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych od podmiotów powiązanych (koszty usług podwykonawców B2B, którzy są bliską rodziną albo z którymi jesteś powiązany kapitałowo – np. spółki, w których masz udziały);
  • LITERA D – to koszty nabycia kwalifikowanego IP, czyli w praktyce koszty nabycia licencji na narzędzia programistyczne lub koszty nabycia gotowych modułów czy komponentów.

UWAGA! Wskaźnik nexus może wynieść maksymalnie 1.

Jeśli wyniesie więcej, to uznaje się, że jest równy 1.

Chcąc ustalić, jaki procent dochodu z kwalifikowanego IP będzie podlegać opodatkowaniu 5% stawką, musisz ustalić iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w danym roku podatkowym oraz wskaźnika nexus.

N (nexus) x D (dochód z kwalifikowanego IP)

Jeśli wskaźnik nexus wynosi 1, to możesz objąć całość dochodu kwalifikowanego ulga 5%. W wypadku, gdy wskaźnik nexus wynosi np. 0,7, to 70% dochodu.

7. Przykładowe wyroki sądów w sprawie IP Box

  • Wyrok NSA II FSK 1027/22 – podatnik zaskarżył decyzję Fiskusa, który odmówił prawa do ulgi IP Box za rok 2021, z powodu braku prowadzenia odrębnej ewidencji. NSA podtrzymał decyzję WSA, która mówi, że wcale nie wynika z przepisów obowiązek prowadzenia spornej ewidencji na bieżąco, od początku roku.
  • Wyrok WSA I SA/Gd 461/23 – orzeczenie sądu jest bardzo korzystne dla programistów, sąd uznał w nim, że skarżący-programista prowadzi działalność badawczo-rozwojową. „Skarżący wytwarza programy komputerowe – utwory w rozumieniu art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wobec czego cechują się one wystarczającą oryginalnością i indywidualnością. Skarżący nie jest więc podmiotem, który pełni wyłączne proste funkcje produkcyjne”, a co za tym idzie ma prawo do ulgi IP Box.